„Papusza znaczy lalka” była pierwszą premierą gorzowskiego teatru w nowym sezonie artystycznym 2022/23. Spektakl w reżyserii Jacka Głomba wzbudził wiele emocji – nie dziwi zatem fakt, że ludzie Osterwy wykorzystują zainteresowanie widzów do pogłębienia dyskursu wokół postaci cygańskiej poetki.
Wśród zaproszonych do debaty „Wokół Papuszy” gości znaleźli się: Katarzyna Knychalska – autorka sztuki, Lidia Przybyłowicz – działaczka i propagatorka kultury, dr Piotr Krzyżanowski z Akademii Gorzowskiej oraz Tomasz Domagała – krytyk teatralny. Dyskusję moderowała dziennikarka i pisarka Renata Ochwat.
Na początku spotkania poruszony został temat poprzednich realizacji artystycznych inspirowanych życiem i twórczością Papuszy. Czy historia romskiej poetki słusznie potraktowana została jako pretekst teatralnego przedstawienia? Zdaniem autorki Katarzyny Knychalskiej – „żaden temat nie jest dla teatru nieodpowiedni”, natomiast Tomasz Domagała zwrócił uwagę, że największą siłą Papuszy, jako inspiracji spektaklu jest jej tajemniczość.
Tomasz Domagała: Papusza ma jedną wspaniałą cechę dla teatru – jest tajemnicą. Wszystko, co jest tajemnicą ma potencjał do rozrastania się w mit. Nie ma lepszego miejsca niż scena, żeby zbadać kim jest Papusza, jakie jest jej znaczenie. Książki i konferencje naukowe są od badania życia danego człowieka, a spektakl jest od tego, żeby użyć tego życia do opowiedzenia o świecie, o nas.
W podobnym tonie wypowiadała się Katarzyna Knychalska, podkreślająca, że „Papusza znaczy lalka” jest bardziej uniwersalna opowieścią o współczesnej kobiecie niż „biografią jeden do jednego”.
Katarzyna Knychalska: Teatr, przynajmniej ten, który robimy z Jackiem Głombem, nie jest dokumentem i wręcz nie znosi dokumentu. Papusza kolejny raz została do czegoś wykorzystana. Myśmy wykorzystali Papuszę do czegoś dobrego – do opowiedzenia o kobiecie romskiej i kobietach w ogóle – również tych współczesnych.
O swoich przemyśleniach związanych ze spektaklem Teatru Osterwy opowiedziała Lidia Przybyłowicz, która podkreśliła swoje silne związki z gorzowską społecznością romską.
Nie da się być gorzowianinem czy gorzowianką i nie mieć styczności z Cyganami. Idąc na ten spektakl wiedziałam na pewno, że pan dyrektor Głomb podjął się zadania niezwykle trudnego. Ile osób narodowości cygańskiej – tyle opinii. Obecność Romów w Gorzowie jest bardzo silna. Było to takie rzucenie się psom na pożarcie. Dla mnie jest to spektakl o kobiecie, o inności, niezgodzie na to, co nas otacza, o wrażliwości ponadprzeciętnej. To jest spektakl nadzwyczaj aktualny i prawdziwy.
Dr Piotr Krzyżanowski, autor książki „Między wędrówką a osiedleniem. Cyganie w Polsce w latach 1945-1964” oraz współautor publikacji „Cyganie. Mity i fakty”, mówił z kolei o zainteresowaniu tłem historycznym życia Papuszy.
Faktycznie Papusza była wielką tajemnicą i to też pokazuje spektakl. Nie da się jej pokazać w jednym wymiarze. Jej życie było skomplikowane. Byłem ciekawe, jak z punktu widzenia historycznego zostanie pokazana ta historia. Życie Papuszy rozgrywało się w trudnym okresie między koczowniczym a osiadłym trybem życia Cyganów. A warto zaznaczyć, że Cyganie to nie jest monolit – oni dzielą się na wiele grup.
Pod koniec debaty głos zabrał również reżyser przedstawienia, który zwrócił uwagę, że wiedza o Papuszy w Gorzowie nie jest wcale rzeczą powszechną.
Została zamieciona pod dywan, a ten spektakl ma upowszechnić jej życie. Zwróćmy uwagę, że w spektaklu nie pada ani jedno słowo o tym, że Papusza jest z Gorzowa, mówi się natomiast, że „to miasto ją zjada” – powiedział Jacek Głomb.
Warto przypomnieć, że w gorzowskiej realizacji historii o Papuszy w tytułową bohaterkę wciela się sześć aktorek: Marzena Wieczorek, Joanna Ginda, Magdalena Kasperowicz, Magdalena Dwurzyńska, Marta Karmowska oraz Tina Popko. Październikowe i listopadowe pokazy przedstawienia realizowane są w ramach Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2022. „Papusza znaczy lalka” w bieżącym miesiącu grana będzie do 10 listopada. Szczegóły repertuaru dostępne są na: https://teatr-gorzow.pl/repertuar.
Konrad Pruszyński
Przesłanie na Międzynarodowy Dzień Teatru 2023
International Theatre Institute ITI - World Organization for the Performing Arts ogłasza Przesłanie na Międzynarodowy Dzień Teatru 2023 (27 marca). Jego autorką w tym roku jest egipska aktorka Samiha Ayoub.
"Antologia Dramatu Lubuskiego"
Teatr im. J. Osterwy w Gorzowie Wlkp. oraz Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Zbigniewa Herberta zaprasza na spotkanie promujące książkę dr. Andrzeja Bucka pt. „Antologia dramatu lubuskiego".
MŁODY KRYTYK TEATRALNY
Konkurs na recenzję spektaklu Teatru im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim „Zemsta” w reż. Andrzeja Ozgi
Lubuski Przegląd Teatrzyków Dziecięcych
Wojewódzki Ośrodek Metodyczny w Gorzowie Wielkopolskim we współpracy z Teatrem im. Juliusza Osterwy i Stowarzyszeniem Widzów Gorzowskiego Teatru
Nowy projekt i plany na magiczny Dzień Dziecka
Luty w pełni, a w gorzowskim Teatrze Osterwy już myślą o czerwcowym Dniu Dziecka, który w tym roku będzie miał charakter szczególny.
Premiera "Zemsty"
Najsłynniejsza komedia Aleksandra Fredry, „Zemsta” w inscenizacji Andrzeja Ozgi będzie miała swoją premierę w gorzowskim teatrze 11 marca o godz. 19.
Mikołajki z Regionalnym Ośrodkiem Polityki Społecznej
W ramach świątecznych działań podejmowanych przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Zielonej Górze
Mała Reduta Osterwy
Teatr im. J. Osterwy ruszył w trasę po województwie lubuskim w ramach Małej Reduty Osterwy
38. GORZOWSKIE SPOTKANIA TEATRALNE
11-17 listopada 2022
Teatralne A...B...C...
Co i kto skrywa się w teatrze za kulisami?
Album muzyczny "1980-Ty"
Album muzyczny z utworami z musicalu "1980-Ty"
BASZERT. Dziewczyna z Nowolipek
Monodram w wykonaniu Karoliny Miłkowskiej-Prorok
Papusza znaczy lalka
Teatr im. J. Osterwy w Gorzowie sezon artystyczny 2022/23 planuje inaugurować premierą spektaklu "Papusza znaczy lalka"
ARTUR BARCIŚ SHOW
Zespół muzyczny: Marek Zalewski /piano/, Mariusz Ambrożuk /akordeon/, Arkadiusz Malinowski /gitara/, Mariusz Lipiński /perkusja/
KSIĘŻNICZKA ROSA I KLIMEK
Teatr Katarynka z Warszawy
DYSTANS ALBO WSZYSCY UMRZEMY
Stand-up muzyczny wykonaniu Dominika Gwit i Jacek Subociałło /pianino/